Is ondernemerschap aangeboren of aangeleerd?

Sinds ik samen met een “collega-Master”, vanuit de Stichting Ontluikend Ondernemen, vanaf januari jl.  een Masterclass Ontluikend Ondernemen aan leerlingen van groep 8 van een basisschool in Castricum geef houdt de vraag mij bezig of ondernemerschap aangeboren of aangeleerd is.

Voor mij was lesgeven aan basisschoolleerlingen een hele nieuwe ervaring en ik vind het enig. En pittig, want zo’n klas van 32 kids geboeid houden én iets leren is absoluut topsport. Ik had altijd al veel respect voor leerkrachten maar sinds deze ervaring is dat alleen nog maar toegenomen!

De leerlingen hebben in groepjes van 4 een bedrijf bedacht en met elkaar zijn ze een ondernemersplan gaan maken op basis van het Canvas model. Een pittige klus: een naam bedenken, een begroting, een pitch, samenwerken, besluiten nemen, nadenken over marketing en wie je doelgroep is. Net als bij de start van een “echt” bedrijf dus.

Vanaf het 1^e moment was duidelijk dat er veel (potentiele) ondernemerskwaliteit in de groep zit. Ook bleek dat bijna alle kids één of meer familieleden hadden die ondernemer zijn. We merkten dat de lesstof en de huiswerkopdrachten snel aansloegen. Bij de 2^e les hadden al meer dan de helft van de bedrijven een naam bedacht en een logo gemaakt, een deel zelfs al digitaal. Ook namen de kids zelf allerlei initiatieven zoals Ikea mailen of ze samen wilden werken met het meubelmakersbedrijf, of de rapgroep Broederliefde benaderen met de vraag of ze reclame willen maken op Instagram met de gepersonaliseerde schoenen van het bedrijf dat schoenen gaat verkopen. En de meiden van het glutenvrije Spaanse restaurant toverden na hun pitch een blad tevoorschijn met heerlijke glutenvrije cupcakes en deelden tegelijkertijd hun flyer uit.

Mijn collega Master gaf dezelfde Masterclass ook in een “achterstandswijk” in een stad in Zuid-Holland. Hij gaf aan dat het ondernemerschap daar veel minder aansloeg, wellicht ook omdat er maar één kind in de klas zat waarvan een ouder ondernemer was. Het was moeilijker om de kids te interesseren en te motiveren gaf hij aan, hij merkte een duidelijk verschil met de leerlingen van de school in Castricum.

Zijn ervaring maakte dat ik met ondernemers ben gaan praten over de vraag of ondernemerschap aangeboren is of aangeleerd. Ik kreeg geen eenduidig antwoord. Een aantal van de ondernemers met wie ik sprak gaf aan ervan overtuigd te zijn dat het aangeboren is, genetisch bepaald. Een deel van hen kwam zelf uit een ondernemersfamilie maar een deel ook totaal niet. Toch hadden ze het idee dat het altijd al in hen had gezeten. Anderen waren van mening dat het aangeleerd is, dat ze zelf de benodigde skills zijn gaan ontwikkelen die nodig waren. Soms omdat ze een rolmodel hadden in de omgeving, anderen omdat ze “opeens” bij zichzelf ontdekten dat ze een eigen bedrijf wilden gaan starten of ZZP-er wilden worden en toen zijn ze aan de slag gegaan met het aanleren van de benodigde vaardigheden.

Ik ben er dus nog niet uit, maar wat ik wel geloof is dat het voor kids die uit een ondernemersfamilie komen of ondernemers in hun omgeving zien, wellicht toch gemakkelijker is om te bedenken of ze voor zichzelf zouden willen beginnen. Als je niet weet dat die mogelijkheid er is, kun je die keuze ook niet overwegen. Ik maak me daarom zorgen over die kids die wellicht uitstekende ondernemers of ZZP-ers zouden kunnen zijn, maar dus niet weten dat dit zou kunnen. En dat ze hiervoor zouden kunnen kiezen. Hoe kunnen we er voor zorgen dat alle jonge kinderen met ondernemerschap in aanraking kunnen komen zodat ze “later” wellicht vrijwillig en zelfstandig kunnen kiezen hoe ze hun werkzame leven vorm willen en kunnen geven?

De Masterclasses vanuit de Stichting Ontluikend Ondernemen zijn een prachtig middel hiervoor. En ook initiatieven als snuffelstages en mentorschap door mensen uit het bedrijfsleven voor kinderen die niet met ondernemerschap in aanraking komen. Ik hoop dat we met elkaar zoveel mogelijk jonge kinderen met ondernemerschap in aanraking laten komen, zodat ze bij zichzelf kunnen ontdekken of ze het leuk zouden vinden én of ze over ondernemerskwaliteiten beschikken. Ik ben er namelijk van overtuigd dat de arbeidsmarkt in de toekomst nog meer gaat veranderen en dat er nog meer ruimte komt voor ZZP-ers en ondernemers! En ik gun alle ondernemende kinderen de kans om te gaan ondernemen als ze dat zouden willen in de toekomst!